José Capablanca (1888–1942): Thiên Tài Cờ Vua

José Raúl Capablanca y Graupera là một kỳ thủ cờ vua người Cuba và là nhà vô địch cờ vua thế giới từ năm 1921 đến 1927. Capablanca được đánh giá là một trong những kỳ thủ vĩ đại nhất mọi thời đại, ông nổi tiếng với kĩ năng cờ tàn xuất chúng và tốc độ chơi nhanh.
Sinh: 19 tháng 11 năm 1888 (Havana, Capitanía General de Cuba, Đế quốc Tây Ban Nha)
Mất: 8 tháng 3 năm 1942 (Thành phố New York, tiểu bang New York, Mỹ)
Capablanca nhìn cha chơi cờ năm 4 tuổi và chỉ sau vài ngày, đã sửa lại nước đi sai của cha. Năm 13 tuổi, ông đánh bại nhà vô địch Cuba Juan Corzo. Được mệnh danh “Mozart của cờ vua”, Capablanca sở hữu trí nhớ siêu phàm—ông có thể chơi cờ mù (không nhìn bàn) cùng lúc với 10 người.
Capablanca tin rằng “cờ vua phải kết thúc ở endgame, không phải middlegame”. Ông tránh những đòn phức tạp, thay vào đó đơn giản hóa ván cờ để dẫn đến endgame, nơi kỹ năng siêu việt của ông tỏa sáng.
Giải St. Petersburg 1914: Capablanca vượt mặt Lasker và Alekhine, khiến Sa hoàng Nicholas II trao danh hiệu “Grandmaster”—thuật ngữ ra đời từ đây.
Trận tranh đai 1921 với Lasker: Capablanca thắng 4–0 (10 ván hòa), buộc Lasker—nhà vô địch 27 năm—phải đầu hàng trước sự chính xác như máy.
Năm 1927, Capablanca để mất danh hiệu vào tay Alexander Alekhine sau trận đấu đầy tranh cãi ở Buenos Aires. Alekhine từ chối tái đấu, dù Capablanca liên tục đòi hỏi. Năm 1942, ông qua đời vì xuất huyết não khi đang xem một ván cờ tại câu lạc bộ New York.
Cuốn “Chess Fundamentals” (1921) vẫn là sách gối đầu giường cho người học endgame.
Kỷ lục 63 ván bất bại chỉ bị phá vào năm 1973 bởi Mikhail Tal.